Vereniging of Stichting
De belangrijkste verschillen tussen een vereniging en een stichting.
* Zeggenschap, aansprakelijkheid en controle
Vereniging
Een vereniging heeft leden. Deze vormen in de Algemene Ledenvergadering de hoogste macht binnen de vereniging. De bestuursleden worden door hen gekozen. Ieder jaar legt het bestuur in een jaarverslag aan de Algemene Ledenvergadering verantwoording af over het door haar gevoerde beleid. Daarnaast dient de Algemene Ledenvergadering het financieel verslag goed te keuren.
Er zijn drie soorten verenigingen:
- Opgericht bij notariële akte en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel;
- alleen ingeschreven bij de Kamer van Koophandel;
- niet ingeschreven en ook niet opgericht.
Een a-vereniging heeft volledige rechtsbevoegdheid: zo'n vereniging kan erven en gebouwen en grond bezitten. Bovendien zijn de bestuursleden niet aansprakelijk voor de schulden van de vereniging.
Een b-vereniging heeft beperkte rechtsbevoegdheid. Zij kan niet erven, geen gebouwen en grond bezitten en de bestuursleden staan borg voor de schulden van de vereniging.
Een c-vereniging heeft geen rechtsbevoegdheid. Dat wil zeggen dat zo'n vereniging niet kan erven en geen gebouwen en grond kan verkrijgen. De bestuursleden en alle leden die namens deze vereniging een overeenkomst aangaan, zijn hoofdelijk aansprakelijk.
In de meeste gevallen kiezen vrijwilligersorganisaties voor de a-vereniging, omdat die de meeste waarborgen biedt.
Stichting
Het bijzondere van een stichting is dat zo'n organisatie geen leden heeft. Alle andere rechtsvormen hebben leden of aandeelhouders die in meer of mindere mate het bestuur kunnen sturen. Bij een stichting bepaalt het bestuur het beleid, de aankopen, het sluiten van overeenkomsten e.d. Dat wil echter niet zeggen dat er geen enkele vorm van controle is. Vaak krijgen stichtingen subsidie of gelden uit fondsen. De subsidieverstrekkers willen dan natuurlijk graag weten of het geld op een goede manier wordt besteed. Bij de subsidieverstrekking wordt dan ook vastgelegd dat de stichting zich daar aan het einde van het subsidiejaar over moet verantwoorden. Dat gebeurt in een jaarverslag dat is goedgekeurd door een accountant. Als het bestuur de statuten aan haar laars lapt of slecht bestuurt, kunnen ook de rechter en/of het openbaar ministerie er aan te pas komen.
* Oprichting en financiën
Vereniging
We beperken ons tot de a-vereniging omdat zo'n vereniging het meeste voorkomt.
Voordat je naar de notaris gaat, moet je een aantal zaken op papier zetten:
- Het doel en de naam van de vereniging;
- de verplichtingen van de leden tegenover de vereniging (bijvoorbeeld de contributie);
- de benoeming van de bestuursleden;
- de manier waarop alle leden bij elkaar worden geroepen voor een Algemene Ledenvergadering.
De notaris verwerkt deze gegevens in een akte. Vervolgens schrijf je jouw vereniging in bij de Kamer van Koophandel. Als je daarna een bankrekening opent (op naam van de vereniging), kun je aan de slag. De vereniging mag haar winst niet onder de leden verdelen. Wel mogen zij een onkostenvergoeding en presentiegeld ontvangen.
Stichting
Een stichting kun je bij testament of 'gewoon' oprichten. We gaan in dit document alleen in op de gewone oprichting. Zet voordat je naar de notaris gaat het volgende op papier:
- De naam en het doel van de stichting (het woord 'stichting' moet onderdeel uitmaken van de naam);
- de wijze waarop je de activiteiten van jouw stichting gaat financieren;
- hoe je de bestuursleden wilt benoemen.
De notaris vult deze gegevens aan met de wettelijk verplichte bepalingen en maakt daarvan een akte. Met deze akte kun je jouw stichting inschrijven bij de Kamer van Koophandel en een bankrekening openen (op naam van de stichting). De oprichtingskosten kun je bij de stichting declareren.
Een stichting mag geen uitkeringen doen aan de oprichters, bestuurders of anderen. Uitkeringen die een ideële of sociale strekking hebben zijn wel toegestaan. Denk bijvoorbeeld aan fondsen, geld voor 17 natuurrampen etc.
Personele kosten, onkosten-vergoedingen en presentiegelden zijn uiteraard toegestaan.
Tips bij het kiezen van een rechtsvorm
- Wil je gezamenlijke activiteiten ontplooien of belangen behartigen? Dan is de vereniging de beste rechtsvorm;
- wil je aan anderen geld of faciliteiten ter beschikking stellen? Als je dat in eigen beheer wilt doen, is de stichting de juiste keuze;
- als je gebouwen en/of grond in bezit gaat krijgen en/of beheren, kun je het beste kiezen voor een a-vereniging of stichting;
- gaat het om grote belangen en/of risico's? Kies dan voor een a-vereniging of stichting;
- wil je de persoonlijke aansprakelijkheid van bestuursleden afschermen? Dan is een a-vereniging of stichting de beste optie.
Als een organisatie commerciële activiteiten gaat ontplooien, wordt steeds vaker gekozen voor een combinatie van een stichting of vereniging met een Besloten Vennootschap (BV). Bijvoorbeeld een gemeenschapshuis dat het horecagedeelte via een BV exploiteert of de ANWB die als vereniging haar commerciële activiteiten in een BV heeft ondergebracht. Ook zijn er stichtingen en verenigingen die zelfstandig - dus zonder BV - een onderneming drijven. Het voert te ver om daar in dit document op in te gaan. Eén tip willen we je wel geven: laat je vooraf goed informeren door de Kamer van Koophandel, een notaris en de Belastingdienst.